Content
Definitie
Arbitrair > 65 jaar
Aandachtspunten
Luchtweg
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| Vaak edentaat | Intubatie gemakkelijker, LMA lastiger |
| Verminderde faryngeale functie met verlies van beschermende bovenste luchtwegreflexen | Hoger aspiratierisico1 |
Respiratoir
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| Lagere thoraxwand compliantie Hogere long compliantie Hogere luchtwegweerstand | Toegenomen work of breathing |
| Toename residuaal volume Toename closing volume met collaberende kleine luchtwegen Toegenomen V/P-mismatch | Afname gasuitwisseling |
| Afname respons op hypoxie en hypercapnie Toename sensitiviteit op anesthetica en opiaten | Hypoventilatie Hypoxemie en hypercapnie Respiratoire insufficiëntie in vroege postoperatieve fase1 |
Cardiaal
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| Verlies van sinoatriale cellen, geleidingssysteem fibrose | Ernstige bradycardie in combinatie met opioiden |
| Afname complantie arteriën met systolische hypertensie en myocardiale hypertrofie met diastolische dysfunctie | Hemodynamiek gevoelig voor volumestatus |
| Verminderde B-receptor en baro-receptor gevoeligheid | Verhoogde afhankelijkheid van Frank-Staling-mechanisme voor slagvolume en cardiac output |
| Afname compliantie venen | Hemodynamiek gevoelig voor volumestatus en volume shifts i.v.m. minder constante cardiale vullingsdruk |
| Basale vaatweerstand afhankelijk van verhoogde activiteit sympathisch zenuwstelsel in rust en als reactie op stimuli | Hypotensie door symphaticolyse Toename bloeddrukwisselingen op reactie anesthesie en chirurgische stimulus2 |
Neurologisch
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| CZS: afname breinmassa (~20% bij 80 jaar)3 | Toename gevoelheid anesthetica en opiaten Toename postoperatief delirium en postoperatieve cognitieve stoornissen |
| Perifeer zenuwstelsel: vermindering van gemyelineerde vezels | Verandering pijnperceptie: hogere pijndrempel3 |
Renaal
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| Afname klaring | Afname renale klaring anesthetica4 |
| Minder concentrerend vermogen en minder gevoeligheid van RAAS systeem | Toename kans op hypernatriëmie, hyponatriëmie, hypervolemie of hypovolemie |
| Verlaagd totaal lichaamsvocht en verhoogd vetweefsel | Veranderingen in het distributievolume en de klaring van veel anesthetica4 |
Hepatisch
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| Afname hepatische massa en klaring | Afname hepatische klaring anesthetica4 |
| Afname albumine | Hogere plasmaconcentraties van geneesmiddelen met sterke eiwitbinding zoals propofol4 |
Thermoregulatie
| Fysiologische verandering | Implicaties |
| Verminderde thermoregulatie | Hogere kans op hypothermie3 |
Anamnese
- Standaard: functionele status en inspanningstolerantie, comborbiditeit
- Hypertensie
- Diabetes mellitus
- Medicatie: polyfarmacie
Lichamelijk onderzoek
- Algemene indruk
- Mentale status
- Vitale parameters
Beleid
Medicatie
Vermijdt of gebruikt met voorzichtigheid5:
| Medicatie | Voorbeeld | Rationale |
| Phenothiazine-type anti-emetica | Promethazine | Centrale anticholinerge effecten |
| Spasmolytica, anticholinergica | Scopolamine, atropine | Centrale anticholinerge effecten |
| Antipsychotica | Haloperidol | Risico op cognitieve stoornissen, delirium, maligne neuroleptica syndroom, tardieve dyskinesie |
| Benzodiazepines | Midazolam, diazepam | Risico op cognitieve stoornissen, delirium |
| Corticosteroïden | Hydrocortison, methylprednisolon | Risico op cognitieve stoornissen, delirium, psychose |
| H2-receptor antagonisten | Ranitidine | Risico op cognitieve stoornissen, delirium |
| Metoclopramide | Extrapyramidale effecten | |
| Pethidine | Neurotoxisch effect |
Referenties
- 1.Sprung J, Gajic O, Warner DO. Review article: Age related alterations in respiratory function — anesthetic considerations. Can J Anesth/J Can Anesth. December 2006:1244-1257. doi:10.1007/bf03021586
- 2.Rooke GA. Cardiovascular aging and anesthetic implications. Journal of Cardiothoracic and Vascular Anesthesia. August 2003:512-523. doi:10.1016/s1053-0770(03)00161-7
- 3.Allman K, Wilson I, O’Donnell A, eds. Oxford Handbook of Anaesthesia. Oxford University Press; 2016. doi:10.1093/med/9780198719410.001.0001
- 4.Rivera R, Antognini JF. Perioperative Drug Therapy in Elderly Patients. Anesthesiology. May 2009:1176-1181. doi:10.1097/aln.0b013e3181a10207
- 5.Berger M, Schenning KJ, Brown CH IV, et al. Best Practices for Postoperative Brain Health. Anesthesia & Analgesia. December 2018:1406-1413. doi:10.1213/ane.0000000000003841