Hypernatriëmie

Hypernatriëmie is gedefinieerd als Na > 145 mmol/L

• Mild: 145 – 150 mmol/L
• Matig: 151 – 160 mmol/L
• Ernstig: > 160 mmol/L

Natrium is de belangrijkste extracellulaire kation, dus hypernatriëmie gaat altijd gepaard met hyperosmolariteit.

Symptomen

Patiënten kunnen asymptomatisch zijn of hebben symptomen, zoals:

• Algemeen: zwakte, malaise, verminderde huidturgor
• Neurologisch (waarschijnlijk bij serum-Na > 155 mmol/L in verband met een hyperosmolaire status en cellulaire dehydratie): dorst, verwardheid, lethargie of juist prikkelbaarheid, focale neurologische uitval, myoklonieën tot insulten, centrale hyperventilatie, verminderd bewustzijn tot coma
• Cardiovasculair: hypovolemische status, hypotensie, tachycardie
• Gastro-intestinaal: diarree, misselijkheid, braken
• Renaal: polyurie, polydipsie

Aanvullend onderzoek

• Arterieel bloedgas (incl. gluc, electrolyten) en ureum
• Urine natrium, urine en plasma osmolaliteit
• Verder aanvullend onderzoek afhankelijk van etiologie

Differentiaal diagnoses

• Hypovoleme hypernatriëmie (laag extracellulair volume, waterverlies groter dan natriumverlies)
  • Extrarenaal waterverlies (Uosm > 600; UNa < 30): diarree, braken, fistula, significante brandwonden
  • Renaal waterverlies (Uosm 300-600): osmotische diurese, diuretica, post-obstructie diurese
  • Adipsie (Uosm > 600; UNa < 30): verminderde dorst (gedragsmatig of secundair bij hoofdverwonding en hypothalamische schade)
• Euvoleme hypernatriëmie (Uosm < 300)
  • Diabetisch insipidus (nefrogeen of centraal)
• Hypervoleme hypernatriëmie (Uosm > 600; UNa < 30; hoog extracellulair volume, natriumverlies is groter dan waterverlies)
  • Natrium intake of toediening (NaBic of hypertoon/sterk NaCl)
  • Conn’s syndroom: hypertensie, hypokaliëmie, alkaliëmie
  • Cushing’s syndroom

Beleid

• Corrigeer hypernatriëmie door toediening van water oraal/enteraal of met behulp van glucose 5% infuus.
• Bepaal correctiesnelheid op basis van symptomen en het tijdsbeloop
  • Acute hypernatriëmie (definitie: stijging ≥ 15 mmol/l in < 48 uur) met symptomen: 1-2 mmol/l/u tot symptomen verdwijnen of limiet van 8 mmol/l/dag bereikt is. Meet serum-Na elke 2-4 u.
  • Chronische hypernatriëmie: correctie in 48-72 uur met een limiet van 2 mmol/l/uur correctie of 8 mmol/l/dag (niet het streven). Dit om cerebraal oedeem te voorkomen. Meet serum-Na elke 6-12 uur.
• Behandeling op basis van de oorzaak:
  • Hypovoleme hypernatriëmie: water oraal/enteraal of hypotoon infuus
  • Euvoleme hypernatriëmie: water oraal/enteraal of hypotoon infuus en bij diabetes insipidus geef desmopressine
  • Hypervoleme hypernatriëmie: stop Natriumtoediening, overweeg diuretica, water oraal/enteraal of hypotoon infuus
• Bereken totaal lichaamswatertekort voor inschatting infuusvolume: Inschatting totale watertekort = totaal lichaamswater x (serum naturium/140-1)

^​1​

Referenties